Αντιμέτωπη με το ενδεχόμενο σοβαρών παρενεργειών από τυχόν αντίμετρα της Μόσχας, με διακοπή ή περιορισμό της παροχής φυσικού αερίου, αλλά και περαιτέρω εκτίναξης των τιμών, βρίσκεται η Ευρωπαϊκή Ένωση, με το συμβούλιο των υπουργών Ενέργειας να συνεδριάζει σήμερα εκτάκτως. Η συνεδρίαση πραγματοποιείται εν μέσω ισχυρών πιέσεων από τα κράτη – μέλη για δραστικά μέτρα αντιμετώπισης της ακρίβειας σε φυσικό αέριο και ηλεκτρική ενέργεια.
Την έκτακτη συνεδρίαση είχαν ζητήσει οι υπουργοί Ενέργειας Ελλάδας, Βουλγαρίας και Ρουμανίας, ενώ νωρίτερα είχε υπάρξει και παρέμβαση της Ισπανίας. Η πρόβλεψη για αναζήτηση μέτρων ώστε να αντιμετωπιστεί η περαιτέρω αύξηση των τιμών λόγω και του πολέμου στην Ουκρανία είχε συμπεριληφθεί, με πρωτοβουλία του Έλληνα πρωθυπουργού Κυρ. Μητσοτάκη και στα συμπεράσματα του τελευταίου Ευρωπαϊκού Συμβουλίου την Πέμπτη.
Μεταξύ των μέτρων που θα συζητηθούν περιλαμβάνεται και η ελληνική πρόταση για τη δημιουργία ενός νέου πανευρωπαϊκού ταμείου (EU Energy Crisis Solidarity Facility – ECSF), που μπορεί να προικισθεί με τουλάχιστον 100 δισ. ευρώ, για τη στήριξη ευάλωτων νοικοκυριών και μικρομεσαίων επιχειρήσεων στην ΕΕ. Ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας (ΥΠΕΝ) Κώστας Σκρέκας είχε τονίσει, σε εκδήλωση για το ενεργειακό κόστος στη βιομηχανία, πως η κυβέρνηση έχει εξαντλήσει τα μέτρα στήριξης που μπορεί να λάβει. Πρόσθεσε πως γι’ αυτό το λόγο προτείνει το νέο ευρωπαϊκό ταμείο μέσω του οποίου μπορεί να ενισχυθεί το οπλοστάσιο της Ελλάδας με 2 – 2,5 δισ. ευρώ για την πρόσθετη στήριξη νοικοκυριών και επιχειρήσεων.
Σε χθεσινή επιστολή του κ. Σκρέκα προς την Κομισιόν αναφέρονται λεπτομέρειες της ελληνικής πρότασης για τη λειτουργία του ECSF. Ο μηχανισμός θα δημιουργηθεί από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων (ΕΤΕπ) και τα κράτη μέλη θα έχουν τη δυνατότητα λήψης χαμηλότοκων δανείων από τον ECSF για τη χρηματοδότηση μέτρων αντιστάθμισης των επιπτώσεων από τις υψηλές τιμές ενέργειας. Το ύψος της χρηματοδότησης θα καθορίζεται από την κατανάλωση ενέργειας ή από τα ετήσια έσοδα των πλειστηριασμών δικαιωμάτων εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου του κάθε κράτους μέλους. Με απόφαση του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, τα δάνεια δεν θα υπολογίζονται στο έλλειμμα και το δημόσιο χρέος των κρατών μελών. Τέλος, η αποπληρωμή των δανείων θα γίνεται σε μία περίοδο 12 έως 15 ετών με τη λήψη μέτρων που θα αποφασίζει το κάθε κράτος μέλος. Στα μέτρα θα μπορούσαν να συμπεριληφθούν τα μελλοντικά έσοδα από πλειστηριασμούς δικαιωμάτων ρύπων και η επιβολή εισφοράς στην κατανάλωση ενέργειας.
Οι προτάσεις για πλαφόν στη χονδρεμπορική τιμή
Στο τραπέζι βρίσκεται και πρόταση που έχει καταθέσει η ισπανική κυβέρνηση, με επιστολή που έστειλε στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή την περασμένη Τετάρτη, πριν ξεκινήσει ο πόλεμος στην Ουκρανία.
Στην επιστολή της ισπανικής κυβέρνησης, που υπογράφουν οι δύο αντιπρόεδροι Nadia Calvino και Teresa Ribera, επισημαίνεται πως τα μέχρι σήμερα μέτρα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την αντιμετώπισης της ενεργειακής κρίσης δεν επαρκούν. Ενόψει του νέου κειμένου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τις τιμές στην ενέργεια, που αναμένεται να δημοσιοποιηθεί αυτή την εβδομάδα, οι δύο Ισπανίδες υπουργοί θεωρούν πως πρέπει να αποφασιστεί μια νέα εργαλειοθήκη μέτρων.
Το πρώτο μέτρο που προτείνουν προβλέπει την αποσύνδεση των τιμών στη χονδρική αγορά ηλεκτρικής ενέργειας από την «υψηλή μεταβλητότητα των τιμών φυσικού αερίου» μέσω του καθορισμού ενός ανώτατου πλαφόν. Το πλαφόν θα θεσμοθετηθεί, όπως προτείνουν, παράλληλα με την εφαρμογή ενός μηχανισμού εκ των υστέρων αποζημίωσης των παραγωγών ηλεκτρικής ενέργειας από φυσικό αέριο ώστε να μην καταστούν ζημιογόνοι.
Σύμφωνα και με την ελληνική πρόταση, η χονδρεμπορική αγορά ηλεκτρικής ενέργειας θα συνεχίσει να εφαρμόζει τους υφιστάμενους κανόνες που βασίζονται στην οριακή τιμή. Ωστόσο, τα κράτη μέλη θα καθορίζουν ανώτατα όρια για την αποζημίωση της κάθε τεχνολογίας παραγωγής ενέργειας. Τα Κράτη Μέλη θα υπολογίζουν, επίσης, το κόστος καυσίμου για κάθε τεχνολογία παραγωγής ενέργειας. Σε περίπτωση που το κόστος καυσίμου είναι ακριβότερο από την ανώτατη αποζημίωση, ο παραγωγός θα λαμβάνει τη διαφορά.
Το δεύτερο μέτρο συνδέεται με τα «ουρανοκατέβατα κέρδη» (windfallprofits) που είχαν συγκεκριμένες επιχειρήσεις λόγω των υψηλών τιμών στο φυσικό αέριο και την έκτακτη φορολόγησή τους ώστε να ενισχυθούν τα κρατικά ταμεία αντιμετώπισης της ακρίβειας. Η Ισπανία τονίζει πως σωστά η Κομισιόν θα στοχοποιεί αυτά τα υπερκέρδη (στο κείμενο που πρόκειται να δημοσιοποιηθεί εντός των ημερών) αλλά πρέπει να θεσπίσει και μηχανισμό που θα επιτρέψει τα κράτη – μέλη να τα αντλήσουν και να τα αξιοποιήσουν μέσα στο δεύτερο τρίμηνο του έτους. Υπενθυμίζεται πως η Ισπανία έχει ήδη λάβει αντίστοιχο μέτρο, με αποτέλεσμα να υπάρξουν αντιδράσεις και από πανευρωπαϊκούς φορείς του κλάδου παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας.
Σύμφωνα με την επιστολή της ισπανικής κυβέρνησης, «αυτή η κατάσταση με τις εξαιρετικά υψηλές τιμές στην ενέργεια πιθανώς θα διαρκέσει περισσότερο σε σχέση με εκτιμήσεις της Κομισιόν όταν παρουσίασε προ μηνών την εργαλειοθήκη» για την αντιμετώπιση της ακρίβειας. Ήδη, με βάση ανακοινώσεις των κρατών – μελών, τα δημοσιονομικά μέτρα που έχουν ληφθεί για την ενεργειακή κρίση φτάνουν τα επίπεδα των κονδυλίων του Ταμείου Ανάκαμψης, τονίζουν οι δύο Ισπανίδες υπουργοί. «Τα μέχρι σήμερα μέτρα δεν είναι βιώσιμα. Είναι υψηλού κόστους και εξαρτώνται από τα δημοσιονομικά περιθώρια των κρατών – μελών με αποτέλεσμα να υπάρχει ο κίνδυνος για σοβαρό πλήγμα στην Ενιαία Αγορά και στρεβλώσεων στον ανταγωνισμό».
Η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία στα τέλη της προηγούμενης εβδομάδας οδήγησε αρχικά σε έκρηξη τιμών στο φυσικό αέριο (+62% την Πέμπτη) αν και υπήρξε υποχώρηση την Παρασκευή. Η Ρωσία καλύπτει τουλάχιστον το 40% των αναγκών της Ευρωπαϊκής Ένωσης σε φυσικό αέριο και στην αγορά αναμένουν τις επόμενες κινήσεις της Μόσχας μετά την επιβολή σκληρών κυρώσεων από Ε.Ε., ΗΠΑ και Βρετανία. Μέχρι στιγμής, πάντως, οι κυρώσεις εξαιρούν τον ενεργειακό κλάδο της Ρωσίας (αν και περιλαμβάνουν εξοπλισμό αναβάθμισης διυλιστηρίων, κλπ).
Η ΕΕ, όπως αναφέρεται και στην επιστολή του κ. Σκρέκα καλείται, πάντως, να αναθεωρήσει την πολιτική της για την ενεργειακή ασφάλεια και τη διαφοροποίηση πηγών και οδεύσεων. Η Ελλάδα προτείνει οι επενδύσεις που αφορούν στην ανάπτυξη στρατηγικών υποδομών αποθήκευσης ορυκτών καυσίμων και θα ενισχύσουν την ενεργειακή ασφάλεια της Ευρώπης, θα πρέπει να είναι επιλέξιμες για χρηματοδότηση από ευρωπαϊκούς πόρους και δανεισμό από την ΕΤΕπ. Το ίδιο θα πρέπει να ισχύσει και για άλλες ενεργειακές επενδύσεις που θα ενισχύουν την αμυντική ικανότητα της Ευρώπης (π.χ. ενεργειακή αποδοτικότητα στρατιωτικών υποδομών, οχημάτων κλπ). Προτεραιότητα πρέπει να δοθεί και για την υλοποίηση ενεργειακών διασυνδέσεων με τρίτες χώρες (π.χ. διασύνδεση της Ευρώπης με την Αφρική ή τη Μέση Ανατολή.
Πηγή: powergame.gr