Καθιερώθηκε, με επείγουσες διαδικασίες, το 1979 ως προσωρινό μέτρο με στόχο την αντιμετώπιση της τότε πετρελαϊκής κρίσης. Τρία χρόνια αργότερα (1982) ψηφίστηκε από την κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ η μονιμοποίηση του δακτυλίου ως μέτρο διαχείρισης του κυκλοφοριακού φόρτου αλλά κυρίως του υψηλού επιπέδου ατμοσφαιρικών ρύπων, του λεγόμενου «νέφους» Το 1989 καθιερώθηκε ο μεγάλος δακτύλιος, που πρακτικά διεύρυνε τα όρια του δακτυλίου. Εκτοτε δεν έχει αλλάξει απολύτως τίποτα στην εφαρμογή του, με μοναδική εξαίρεση την ψήφιση του «πράσινου δακτυλίου» το 2012, ο οποίος παρέμεινε επί της ουσίας στα χαρτιά καθώς δεν αστυνομεύθηκε ποτέ. Προβλέπει ότι μπορούν να εισέρχονται στα όρια του μεγάλου δακτυλίου όλα τα οχήματα με κινητήρες εσωτερικής καύσης τεχνολογίας EURO V ή μεταγενέστερης και έβαλε φρένο στην είσοδο βαρέων φορτηγών στα όριά του. Η καθιέρωση του δακτυλίου το 1982, ωστόσο, προέβλεπε την εκ περιτροπής είσοδο των Ι.Χ. στο κέντρο της πόλης ανάλογα με τον λήγοντα αριθμό των πινακίδων κυκλοφορίας, σε μια εποχή που η Αθήνα μετρούσε μόλις 430.000 οχήματα.
Σήμερα, σχεδόν 40 χρόνια αργότερα, επανέρχεται το μέτρο σε μια πόλη η οποία πασχίζει να εξυπηρετήσει πάνω από 3 εκατ. Ι.Χ. Τα δεδομένα είναι εντελώς διαφορετικά, με μεγάλο αριθμό οικογενειών να διαθέτουν πλέον δύο Ι.Χ., ένα με μονές πινακίδες και ένα με ζυγές, ώστε να παρακάμπτεται η απαγόρευση. Στο μεταξύ, οι εξαιρέσεις από το μέτρο που προσφέρει ο νόμος είναι πολλές, με αποτέλεσμα αυτό να έχει χάσει τη σημασία του.
«Εχει χάσει το νόημά του»
«Ο δακτύλιος έχει χάσει προ πολλού το νόημά του. Οταν πρωτοεμφανίστηκε αιφνιδίως, είχε νόημα. Με την πάροδο του χρόνου προσαρμόστηκε η αγορά, ενισχύθηκε ο στόλος των Ι.Χ. και παρακάμφθηκε ο δακτύλιος επί του πρακτέου. Κανείς θα πρέπει σήμερα να σκεφτεί νέες, φρέσκες ιδέες, προκειμένου να διαχειριστεί τόσο το κυκλοφοριακό όσο και το περιβαλλοντικό πρόβλημα. Η επαρκής αστυνόμευση, για παράδειγμα, είναι πρωταρχικός παράγοντας επιτυχίας οποιουδήποτε μέτρου» σχολιάζει στην «Κ» ο πρώην υπουργός Στέφανος Μάνος.
Σήμερα οι εξαιρέσεις από τον δακτύλιο είναι πολλές και οι «άδειες δακτυλίου» προσφέρουν ελεύθερη είσοδο στον δακτύλιο) που εκδίδονται, αναρίθμητες. Οι κυριότερες εξαιρέσεις από το μέτρο είναι:
• «Πράσινα» οχήματα (ηλεκτρικά, υβριδικά, EURO V ή μεταγενέστερης τεχνολογίας).
• Αυτοκίνητα κρατικών υπηρεσιών, ΟΤΑ, οργανισμών κοινής ωφελείας με ειδικές πινακίδες ή εμφανή σήματα.
• Αυτοκίνητα ιατρών.
• Αυτοκίνητα με ξένες πινακίδες Ελλήνων του εξωτερικού και ξένων επισκεπτών της χώρας για τις πρώτες σαράντα ημέρες της παραμονής τους στην Ελλάδα.
• Αναπηρικά αυτοκίνητα αναπήρων πολέμου, τα οποία φέρουν ειδικές κρατικές πινακίδες κυκλοφορίας.
• Αυτοκίνητα που μεταφέρουν ασθενείς που χρειάζονται συχνή θεραπεία (πχ. νεφροπαθείς, καρκινοπαθείς, άτομα με πολιομυελίτιδα ή άτομα με αναπηρίες).
• Τα αυτοκίνητα των μόνιμων κατοίκων της περιοχής που περικλείεται από τα όρια του δακτυλίου.
Οι πρόσφατες ανακοινώσεις για έναρξη ισχύος του δακτυλίου από τις 25 Οκτωβρίου, με διαφορετική από την υφιστάμενη μορφή, έχει ξεσηκώσει θύελλα αντιδράσεων. Και αυτό γιατί ο υπουργός Υποδομών – Μεταφορών Κ. Καραμανλής, αναφερόμενος στην επανενεργοποίηση του μέτρου, τόνισε ότι θα καταργηθούν όλες οι εξαιρέσεις και θα επιτρέπεται μόνο η είσοδος των ηλεκτρικών οχημάτων εντός των ορίων του δακτυλίου.
Το υπουργείο Υποδομών φαίνεται διατεθειμένο να δεχθεί εισηγήσεις για τη διεύρυνση των εξαιρέσεων, καθώς κρίθηκε ότι μερίδα των ιδιοκτητών είναι αδικημένη από τον περιορισμό των εξαιρέσεων. Στελέχη της αγοράς αυτοκινήτου επισημαίνουν ότι ειδικά οι ιδιοκτήτες υβριδικών αυτοκινήτων καθώς και αυτών νεότερης τεχνολογίας (κινητήρες EURO V και μεταγενέστεροι) προχώρησαν στην παραπάνω αγορά με γνώμονα την ελεύθερη είσοδο στον δακτύλιο.
«Θα πρέπει να μπορούν να μπαίνουν στα όρια του δακτυλίου και τα οχήματα που κινούνται με εναλλακτικά καύσιμα και το κράτος θα έπρεπε να δώσει κίνητρα για στροφή στα βιοκαύσιμα ή στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, όπως ακριβώς ενισχύει την ηλεκτροκίνηση» εξηγεί στην «Κ»ο Κώστας Καλογρίτσας, πρόεδρος του Συνδέσμου Εναλλακτικών Καυσίμων. Η χρήση βιοκαυσίμων και όσων προέρχονται από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, πέραν της συμβολής στην κυκλική οικονομία, μπορεί να οδηγήσει ακόμα και σε αρνητικές εκπομπές καυσαερίων ρύπων, συμπληρώνει ο κ. Καλογρίτσας.
Ευρεία σύσκεψη
Για αύριο είναι προγραμματισμένη ευρεία σύσκεψη στο Μέγαρο Μαξίμου, όπου θα συζητηθούν οι λεπτομέρειες λειτουργίας του νέου δακτυλίου στο κέντρο της πόλης. Με το πέρας της σύσκεψης θα έχει οριστικοποιηθεί πλέον ποιες κατηγορίες οχημάτων θα μπορούν να εισέρχονται ελεύθερα στον δακτύλιο. Ο προσανατολισμός της κυβέρνησης είναι να επιτρέψει την είσοδο στον δακτύλιο, πέραν των ηλεκτρικών, των υβριδικών οχημάτων, ενδεχομένως και εκείνων που κινούνται με υγραέριο ή φυσικό αέριο, ωστόσο οι οριστικές αποφάσεις θα ληφθούν αύριο.
Πηγή: ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ